પ્રજ્ઞા
પ્રજ્ઞા (“પ્રવૃત્તિ દ્વારા જ્ઞાન”) એ એક પ્રવૃત્તિ આધારિત શિક્ષણ કાર્યક્રમ છે, જે હાલમાં ગુજરાતમાં ધોરણ 1 અને ધોરણ 2 ના વિદ્યાર્થીઓ માટે અમલમાં મૂકાયો છે. પ્રજ્ઞા વર્ગખંડ એ બાળકો માટે બાળ અનુકૂળ જગ્યા છે જ્યાં તેમને આવવાનું અને શીખવાનું ગમે છે. તે એક એવી જગ્યા છે જ્યાં સામગ્રી તેમની પહોંચમાં હોય છે અને તેમને ત્યાંની જરૂરિયાત મુજબ સામગ્રીનો ઉપયોગ કરવાની સ્વતંત્રતા પણ હોય છે. ભણતરના તબક્કા અનુસાર વિદ્યાર્થીઓ ચાર જૂથોમાં વહેંચાયેલા છે. આ જૂથો છે 1) શિક્ષક સમર્થીત જૂથ 2) સાથી સમર્થિત (પીઅર સપોર્ટ) જૂથ 3) સ્વ-અધ્યયન જૂથ અને 4) મૂલ્યાંકન જૂથ.
અભિગમ:
- દરેક બાળકને તેની ગતિથી શીખવાની તક આપે છે
- બાળકો અનુભવ દ્વારા શીખી શકે છે
- બાળકોને પ્રવૃત્તિ આધારિત, તનાવ મુક્ત, મનોરંજનભર્યું શિક્ષણ પ્રદાન કરે છે
- દરેક વિદ્યાર્થી માટે શીખવાની સમાન અને પૂરતી તક મળે છે
- વિદ્યાર્થીઓને સ્વ-શિક્ષણ, પીઅર લર્નિંગ અને શિક્ષક સહાયક શિક્ષણ માટેની તકો
- વિદ્યાર્થીઓનું સતત અને વ્યાપક તણાવ મુક્ત મૂલ્યાંકન
વ્યાપ:
આ કાર્યક્રમ રાજ્ય સરકારની તમામ સરકારી પ્રાથમિક શાળાઓમાં અમલમાં મુકાયો છે.
- પ્રજ્ઞા અભિગમના નિયંત્રણ અને દેખરેખ માટે રાજ્યના દરેક બ્લોકમાં એક બીઆરપી-પ્રજ્ઞાની નિમણૂક કરવામાં આવે છે.
- પ્રજ્ઞા અભિગમ હેઠળ હેન્ડ હોલ્ડિંગ:
- બીઆરપી સતત હેન્ડહોલ્ડિંગ સપોર્ટ પ્રદાન કરે છે
- સીઆરસીસી શાળા મુલાકાત દરમિયાન પ્રજ્ઞા વર્ગમાં કામ કરે છે
- હેન્ડહોલ્ડિંગ તાલીમ અને સોલ્યુશન એક્સચેંજ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવે છે
- હેન્ડહોલ્ડિંગ માટે ઓન એર ડેમો પાઠ
પ્રજ્ઞા અભિગમનું આઉટપુટ:
- દરેક બાળકને વ્યક્તિગત શિક્ષણ મળે છે
- ધો.1 અને 2 ના વિદ્યાર્થીઓને સ્કૂલ બેગથી મુક્ત
- વિદ્યાર્થીઓની પ્રગતિનું સીસીઈ હેઠળ નિયમિત નિરીક્ષણ કરવામાં આવે છે. સીસીઈ હેઠળ સૂચવેલ ઉપાયો અગ્રતા આપી લાગુ કરવામાં આવ્યા છે
- સીસીઇ હેઠળ, દૈનિક પ્રગતિનું નિરીક્ષણ કરવામાં આવે છે અને વિદ્યાર્થીઓના માર્ગદર્શન અને તેમના વિદ્યાર્થીઓની પ્રગતિ પર શિક્ષકની માહિતી માટે નોંધવામાં આવે છે
- વર્ગથી પાછળ રહેલા બાળકોને ઓળખવામાં આવે છે અને તેમને આગળ વધવાની તકો આપવામાં આવે છે
- ધો.1 અને 2 ના વિદ્યાર્થીઓને આ અભિગમ હેઠળ પરીક્ષાઓથી મુક્ત છે
- શિક્ષણ પ્રખ્યાત ઇન્ટરેક્ટિવ સામગ્રી અને વર્ગખંડો દ્વારા આપવામાં આવે છે
- રેઈન્બો પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા બાળકોના રસ અને વલણ જોવા મળે છે. જેને કારણે, તેઓને તેમની પ્રતિભા વિકસાવવાની તક મળે છે
- વિદ્યાર્થીઓ પ્રવૃત્તિ આધારિત અને આનંદકારક શિક્ષણ પદ્ધતિઓ દ્વારા શિક્ષણ મેળવે છે
- વિદ્યાર્થીઓને વર્ગખંડમાં ટી.એલ.એમ દ્વારા વ્યક્તિગત શિક્ષણની તક મળે છે
પ્રજ્ઞાના વિશિષ્ટ કાર્યો:
- વર્ગ / શાળાની સફળતાનું દસ્તાવેજીકરણ કરવામાં આવ્યું છે
- ત્રાહિત-પક્ષ દ્વારા સંશોધન કરવામાં આવ્યું છે
- રાષ્ટ્રીય / રાજ્ય મંત્રીઓ, અધિકારીઓ અને મહાનુભાવો દ્વારા પ્રજ્ઞા વર્ગોની મુલાકાત દરમિયાન જરૂરી પ્રેરણા અને માર્ગદર્શન આપવામાં આવ્યા છે
- પ્રજ્ઞા પ્રવૃત્તિ સુધારવા માટે મુખ્ય શિક્ષકો, શિક્ષકો, બીઆરસીસી, સીઆરસીસી અને માતાપિતાના મંતવ્યો લેવામાં આવે છે
- એક-દિવસીય તાલીમમાં નિયમિતપણે માસિક પ્રગતિ અહેવાલોનો અનુવર્તી કાર્ય અને તુલનાત્મક અભ્યાસ કરવામાં આવ્યો છે
- તમામ બીઆરસીસી, બીઆરપી અને સીઆરસીસીની તાલીમ માટે પ્રજ્ઞાની રાજ્ય કોર ટીમ દ્વારા ડીવીડી બનાવવામાં આવેલી છે
Students in ‘peer support group’;Shree Kanji Ratanshi pri school; Block – mundra ; dist:- Kutch
Rame teni ramat ;Shree Kanji Ratanshi pri school; Block – mundra ; dist:- Kutch
Group activity in Pragna at Sai pri school; block rapar; dist kutch