મનોરંજન સાથે શિક્ષણ માટેની ડિઝાઇન યુક્તિઓ

આપણી આસપાસના ભૌતિક વિશ્વને સમજવું

1. આપણી આસપાસ લેવાના થતાં પગલાં

• માપપટ્ટી આડી અને ઊભી
• માઇલસ્ટોન
• વજન
• ક્ષમતા

2. આપણી આસપાસના ખૂણા

• બારીના કાચ પર કોણમાપક
• બારીની ગ્રીલ પરના ખૂણા
• દરવાજાના ખૂણા પર કોણમાપક
• દરવાજાના ખૂણા પર કોણમાપક
• બેંચના ખૂણા
• ઇમારતોમાં કુદરતી રીતે બનતા ખૂણાઓને હાઇલાઇટ કરવા

3. સંતુલન

• દિવાલનું સંતુલન
• ચીંચવાનું સંતુલન

4. આપણી આસપાસની સપ્રમાણતા

• બાંધકામના ઘટકોમાં સપ્રમાણતા
• સંપૂર્ણ કલ્પના કે કોઇક ભાગ પ્રગટ કરવો
• ભૌમિતિક આકારમાં સપ્રમાણતા
• અરીસાની કલ્પનામાં સપ્રમાણતા
• પરંપરાગત રૂપરેખાઓ અને પેટર્નમાં સમપ્રમાણતા
• ચક્રીય સપ્રમાણતા
• કુદરતી વાતાવરણમાં સમપ્રમાણતા

5. ચિત્રો ઊંધા પ્રદર્શિત કરવા

• રેલિંગ પર ઊંધા ચિત્રો
• અરીસામાં ઊંધા ચિત્રો
• બોર્ડ પર ઊંધા ચિત્રો

6. દિવાલો પર દ્રષ્‍ટિભ્રમ

• અશક્ય હોય તેવી ભ્રમણા
• તદ્દન ભ્રામક ભ્રમણા
• બે અલગ-અલગ ભ્રમણાા

7. રંગ ટીઝર

• પંખાના રંગીન પાંખિયા
• બારીની રંગીન પેનલ
• રંગબેરંગી સન કેચર
• અલગ-અલગ રંગના શેડ્સ ધરાવતી પેનલ

8. તમારી દુનિયાનો નકશો બનાવો

• વર્ગખંડનો નકશો
• શાળાનો નકશો
• તમારા વિસ્‍તાર / ગામનો નકશો
• શહેર / જિલ્લા / રાજ્યનો નકશો
• દેશનો નકશો
• વિશ્વનો નકશો
• હું અને મારું વિશ્વ
• ઈંટ અને રેતીમાં પ્રવૃત્તિમય નકશો

9. જમીન પર ગ્રહોની ભ્રમણકક્ષા

• વધુ વિગતો માટે અહીં ક્લિક કરો

આ પૈકીના ઘણી ડિઝાઇન યુક્તિઓ અને બીજું ઘણું બધું ગુજરાતના તમામ જિલ્લાઓમાં ફેલાયેલી 1620 મોડેલ સ્કૂલોમાં લાગુ કરવામાં આવ્યું છે. જો તમે આ શાળાઓની મુલાકાત લો છો, તો તમને આ શાળાઓમાં ઘણી નવીનતા પણ જોવા મળશે. હકીકતમાં, કોઈ બે શાળાઓ એકસરખી કે સમાન રહેશે નહીં.

i-BaLA શું છે?

રાષ્ટ્રીય સ્તરે, હવે તમામ શાળાઓમાં વિશિષ્‍ટ જરૂરિયાત ધરાવતા બાળકો માટે સંમિલિત શિક્ષણ માટેનું વાતાવરણ બનાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે. આથી, ગુજરાતમાં SSA હવે i-BaLA અથવા સંમિલિત- BaLAની બીજી પહેલ શરૂ કરી રહ્યું છે. દેશમાં ખા પહેલી વાર જ થઈ રહ્યું છે. બ્લાઇન્ડ પીપલ્સ એસોસિએશન અમદાવાદ અને વિન્યાસ, બંને સાથે મળીને i-BaLA મોડેલ વિકસાવી રહ્યાં છે. હાલમાં, કેટલાક BaLA વિચારોને સાંભળવાની ક્ષતિ, માનસિક મંદતા અને દ્રષ્ટિની ક્ષતિવાળા બાળકો માટેની અધ્યયન પ્રવૃત્તિઓમાં ઉપયોગ માટે સ્વીકારવામાં આવી રહ્યા છે. નોંધનીય છે કે હળવી અને મધ્યમ પ્રમાણમાં ક્ષતિઓ ધરાવતા આવા બાળકો જ સંમિલિત શાળાઓમાં ભણે તેવી શક્યતા છે. i-BaLA આવા બાળકો માટે રચાયેલ છે. એસએસએ તેને સમગ્ર રાજ્યમાં મોટી સંખ્યામાં શાળાઓમાં અમલી બનાવવાની યોજના ધરાવે છે.

કેટલાક i-BaLA વિચાર નીચે આપેલ છે:

આ તમામ BaLA ડિઝાઇન યુક્તિઓ બાળકોની નીચેની બાબતો પર ઊંડાણપૂર્વકની સમજ સાથે વિકસાવવામાં આવ્યા હતા.

• તેમની શાળામાંથી મળતી પ્રેરણા
• શાળાની જગ્યામાં કુદરતી રીતે વર્તન કરવાની રીતો
• સર્વાંગી વૃદ્ધિ અને વિકાસ માટેની સુવિધાની જરૂરિયાત
• અધયયન અને અધ્યાપન દરમિયાન સમજવામાં સમસ્યારૂપ ક્ષેત્રો
• ઘરની સામાજિક-સાંસ્કૃતિક-શૈક્ષણિક પૃષ્ઠભૂમિ
• સાક્ષરતા અંગેના વાતાવરણ માટેની જરૂરિયાત
• શ્રવણ ક્ષતિ, દ્રશ્ય ક્ષતિ અથવા માનસિક મંદતા માટેની વિશિષ્‍ટ જરૂરિયાતો

તે શાળાના બિલ્ડિંગ ઘટકોના સમારકામ, પર્યાવરણીય સુધારા અને બાંધકામના મુદ્દાઓના વિગતવાર અભ્યાસ પર પણ આધારિત છે